Depresja a ciąża

Autorzy: Dr n.med. Joanna Niepsuj-Biniaś, Dr n.med. Tomasz Olejniczak

 

Depresja jest poważnym stanem, jednak jako choroba sama w sobie nie stanowi przeciwwskazania do zajścia w ciążę. Nie stanowi również przyczyny ewentualnej niepłodności.

Biorąc już leki – na pewno trzeba skonsultować plany związane z macierzyństwem z prowadzącym lekarzem psychiatrą, aby zweryfikował leczenie i włączył takie preparaty, które można bezpiecznie stosować w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze.- podczas organogenezy. Niektóre leki przeciwdepresyjne są przeciwwskazane w ciąży, gdyż mogą skutkować zwiększonym ryzykiem wystąpienia wad rozwojowych.

Trzeba więc udać się na konkretną wizytę do lekarza prowadzącego po profesjonalną pomoc i zaplanować wspólnie odpowiednie leczenie i optymalny czas na starania o dziecko.

Przede wszystkim należy przyznać się partnerowi i najbliższej rodzinie do swojego problemu i porozmawiać na temat swojego samopoczucia. 

Depresja już w ciąży to problem, z którym zmaga się wiele przyszłych mam. Szacuje się, że dotyczy 10–20% ciężarnych. Choroba ta wymaga podjęcia odpowiedniego leczenia, ponieważ jej skutki mogą być groźne dla zdrowia kobiety i rozwijającego się płodu. Z tego względu w każdej ciąży lekarz ginekolog prowadzący ciążę powinien ocenić ryzyko ewentualnych zaburzeń depresyjnych u pacjentki. Służyć temu może szczegółowy wywiad, specjalna skala oceny ryzyka wystąpienia depresji i oczywiście regularne spotkania z pacjentką.

Na pewno nie wolno na własną rękę modyfikować samemu czy rezygnować z leczenia w przypadku depresji, ponieważ ciąża, poprzez zmiany poziomu hormonów, może wywołać labilność emocjonalną lub spadek nastroju, a więc pogłębić objawy choroby. Objawy depresji w ciąży jak i poza nią są podobne. Oprócz typowego spadku nastroju, uczucia lęku i niepokoju oraz płaczliwości, występuje brak apetytu, uczucie ciągłego zmęczenia, brak koncentracji,  zaburzenia snu,  negatywne myśli, rezygnacja ze swoich nawyków i zainteresowań, unikanie spotkań towarzyskich, obniżenie poczucia własnej wartości. Nierzadkie są także dolegliwości somatyczne, czyli złe samopoczucie fizyczne, bóle głowy, brzucha, tzw ”zatykanie” w klatce piersiowej, które nie mają żadnej inne przyczyny. Kobiety często zaniedbują swój wygląd i higienę osobistą, sięgają po używki.

Za bardzo istotne objawy ciężkiej już depresji uznaje się myśli samobójcze. Ciężarna widzi przyszłość w czarnych barwach lub otwarcie przyznaje, że nie ma chęci do życia. Takie sygnały nie mogą zostać zbagatelizowane, ponieważ u części osób prowadzą do podjęcia próby samobójczej. Należy wówczas natychmiast skontaktować się z lekarzem psychiatrą.

Leczenie depresji zależy od tego, czy wystąpiła ona w trakcie ciąży, czy kobieta chorowała na tę przypadłość jeszcze przed ciążą. Leczenie depresji nie tylko w trakcie ciąży jest bardzo trudne, wymagające czasu i współpracy wielu osób.

Lekarz po rozpoznaniu depresji w ciąży dobiera antydepresanty tak, aby zminimalizować ryzyko powikłań. W przypadku lekkich objawów depresji lekarz psychiatra z pomocą psychologa i psychoterapeuty może zrezygnować z leczenia farmakologicznego na rzecz psychoterapii. W przypadku kobiety, u której lekarz stwierdzi ciężką depresję w ciąży, oprócz metod farmakologicznych można sięgnąć po inne alternatywne sposoby leczenia, dozwolone w ciąży, jak na przykład światłoterapia.

Co do porodu: depresja sama w sobie nie stanowi wskazania do cesarskiego cięcia. Warto dodać jeszcze parę uwag praktycznych w kwestii karmienia piersią i leczenia przeciwdepresyjnego: temat należy oczywiście omówić z lekarzem psychiatrą. Leki przeciwdepresyjne przenikają do pokarmu kobiecego, ale w niewielkim stopniu. Ich bezpieczeństwo dla noworodka jest większe po 10 tygodniu życia dziecka. Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę leku, najlepiej przed najdłuższą porą snu dziecka. Nie przystawić dziecka do piersi w okresie najwyższego stężenia leku we krwi matki. Temat należy omówić również z pediatrą- pewne zaburzenia u noworodka, jak choroby wątroby i nerek mogą stanowić w takich sytuacjach przeciwwskazanie do karmienia piersią.

Pamiętaj: nie lekceważ objawów depresyjnych, rozmawiaj o tym – jeśli dotyczą Ciebie lub Twoich bliskich. Zaniedbanie tych dolegliwości w ciąży – może potęgować poważne zaburzenia w okresie połogu, kiedy dodatkowe zmiany hormonalne i obciążenie emocjonalne związane z macierzyństwem tylko pogłębią problem.