autorzy: dr n. med. Tomasz Olejniczak, lek.wet. Anna Walczak

Menopauza – jakie badania należy wykonać w tym okresie?

Menopauza to połączenie greckich słów: „men” – miesiąc i „pausis” - czyli pauza/przerwa/zatrzymanie. Światowa Organizacja Zdrowia definiuje ją jako ostatnie krwawienie miesiączkowe w życiu kobiety, po którym miesiączka nie występuje przez 12 miesięcy, bez żadnych patologicznych przyczyn tego stanu. W naszej szerokości geograficznej występuje około 50. roku życia.
Oprócz fizjologicznej menopauzy występują także inne jej rodzaje, wywołane przez czynniki patologiczne, czyli np.: przez chorobę lub jej leczenie. W sytuacji gdy kobieta jest po usunięciu jajników występuje wtedy menopauza chirurgiczna. W tym czasie, w ciągu kilkunastu dni dochodzi do zmian hormonalnych charakterystycznych dla okresu menopauzy.

Badania które należy wykonać w tym wyjątkowym okresie.

Początek menopauzy jest dobrym momentem, aby sprawdzić nasz stan zdrowia i jeśli jest to konieczne - wdrożyć działania profilaktyczne i leczenie.
W tym celu wybierz się do lekarza ginekologa, który przeprowadzi lub zleci wykonanie poniższych badań:

• badanie fizykalne z pomiarem masy ciała, BMI, ciśnienia tętniczego, wskaźnika talia-biodro
• badanie ginekologiczne z pobraniem wymazu cytoonkologicznego (cytologii) i przezpochwowym badaniem ultrasonograficznym
• badanie palpacyjne piersi i weryfikacja aktualnych badań obrazowych (mammografia lub/i ultrasonografia a w pewnych sytuacjach rezonans piersi z kontrastem)
• badanie stężenia glukozy na czczo i cholesterolu całkowitego, a w razie występowania czynników ryzyka lub nieprawidłowości wykonanie testu doustnego obciążenia glukozą (OGTT) i profilu lipidowego
• ocena stężenia hormonu folikulotropowego (FSH) i estradiolu
• densytometrię - to rodzaj badania rentgenowskiego, które służy do oceny gęstości mineralnej kości i jest podstawowym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce osteoporozy
• w niektórych przypadkach – ocena stężenia hormonu antymüllerowskiego (AMH): na jego podstawie diagnozuje się również zespół przedwczesnego wygasania czynności jajników (POF – przedwczesna menopauza) a także wykrywa uszkodzenia jajników spowodowane chemioterapią czy wtórną dysfunkcję jajników (hipogonadyzm)
• w wybranych sytuacjach klinicznych można poszerzyć spektrum badań o: ocenę stężenia hormonu tyreotropowego (TSH), transaminaz, bilirubiny, parametrów układu krzepnięcia, USG jamy brzusznej, ocenę układu żylnego kończyn dolnych, badanie tętnic szyjnych czy badanie predyspozycji genetycznych do wystąpienia raka piersi i jajnika

Co się dzieje z hormonami w okresie menopauzy?
Gospodarka hormonalna – ilość i wzajemny stosunek między hormonami w organizmie kobiety zmienia się w czasie klimakterium.
Zmiany stężeń wybranych hormonów w okresie menopauzy:

• FSH↑ - wzrost stężenia hormonu folikulotropowego
• LH↑ - wzrost stężenia hormonu luteinizującego
• estradiol↓ - spadek stężenia estradiolu
• progesteron↓- spadek stężenia progesteronu
• DHEA, DHEAS↓ - spadek stężenia dehydroepiandrosteronu i siarczanu dehydroepiandrosteronu
• testosteron↓ - spadek stężenia testosteronu

Menopauza – czy już mnie dotyczy ?
Jeśli możesz odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie objawy menopauzy u Ciebie występują i w jakim nasileniu. Wykonaj poniższy test i sprawdź:
INDEKS KUPPERMANA - indeks objawów przekwitania, od nazwiska badacza, który po raz pierwszy go zastosował - indeks Kuppermana, to prosty i łatwy sposób sprawdzenia czy zaczęłaś przekwitać

Zsumuj liczbę uzyskanych punktów i przyporządkuj do poniższej skali:

• brak zespołu klimakterycznego (0-20 pkt)
• lekki zespół klimakteryczny (21-25 pkt)
• średni zespół klimakteryczny (26-30 pkt)
• ciężki zespół klimakteryczny (powyżej 30 pkt)

Wyniki testu możesz omówić ze swoim lekarzem na wizycie. Pomoże on w dopasowaniu ewentualnego leczenia w sytuacji, gdy objawy menopauzy stają się dokuczliwe.