Cholestaza ciężarnych

Czym jest cholestaza ciężarnych?

Cholestaza to choroba komórek tworzących wątrobę człowieka, w której pod wpływem różnych czynników zaburzających ich pracę dochodzi do nieprawidłowego wydzielania składników żółci. Analogicznie jak u ludzi, gdy są nadmiernie obciążeni obowiązkami częściej zdarzają się im błędy. W ciąży rolę czynnika obciążającego wątrobę odgrywa wysoki poziom hormonów ciążowych, stąd choroba występuje kiedy hormonów jest najwięcej – zwykle w III trymestrze ciąży i częściej w ciążach mnogich. Zdarza się też tak, że niektóre osoby mają zmiany genetyczne powodujące większą wrażliwość komórek wątroby na czynniki wywołujące chorobę. Wtedy objawy cholestazy mogą pojawiać się kolejnych ciążach (nawroty u 50-70% kobiet), a nawet w konsekwencji przyjmowania antykoncepcji hormonalnej.

Jak objawia się cholestaza?

Choroba zwykle objawia się swędzeniem skóry, najbardziej typowo – na dłoniach i stopach, zwłaszcza w nocy. Bardzo rzadko może pojawić się też biegunka i niewielka żółtaczka.

Czy choroba jest niebezpieczna?

Cholestaza ciężarnych jest uciążliwą chorobą, która nie stanowi istotnego zagrożenia dla życia matki. Niestety występujące w nadmiarze we krwi składniki żółci z łatwością dostają się przez łożysko do dziecka powodując m.in. przewlekłą niewydolność łożyska. W badaniach naukowych udowodniono, że dzieci w takich ciążach mają większe ryzyko niedotlenienia okołoporodowego, obecności zielonych wód płodowych, zaburzeń rytmu serca a nawet zgonu. Ponadto częściej dochodzi do porodu przedwczesnego (tj. przed 37 tygodniem ciąży). Na szczęście cholestazę potrafimy rozpoznać już od przeszło 100 lat i wiemy jak tych powikłań uniknąć. Przyszła mama powinna zwrócić większą uwagę na ruchy dziecka i jeśli są słabsze zgłosić to swojemu lekarzowi lub pojechać na kontrolę do szpitala.

Jak leczy się cholestazę?

W pierwszej kolejności polecamy przyszłej mamie dietę lekkostrawną, wypoczynek i leżenie. Dodatkowo stosuje się leki doustne takie jak kwas ursodeoksycholowy, asparaginian ornityny, witamina K w przypadku biegunek i suplementy jak np. S-adenozylometionina i fosfolipidy. Jeżeli mimo leczenia świąd skóry nadal utrzymuje się można zastosować balsam z węglanem cynku lub krem z mentolem miejscowo. Na swędzenie powodujące bezsenność można zastosować tabletki łączące działanie przeciwświądowe, uspokajające i nasenne. Najważniejsze dla skuteczności leczenia jest jednak słuchanie zaleceń swojego ginekologa. Leki i ich dawki dobiera lekarz po badaniu, ocenie stanu dziecka i wynikach badań laboratoryjnych. W zależności od odpowiedzi na leczenie lekarz może też zdecydować o konieczności pogłębienia diagnostyki w szpitalu, a nawet zalecić wcześniejsze wywołanie porodu.

Podsumowanie
Cholestaza ciężarnych dotyka ok. 1 % ciąż, zwykle ma lekki przebieg, lecz wymaga wzmożonej czujności ze strony przyszłej mamy i jej lekarza prowadzącego ze względu na ryzyko wystąpienia powikłań u płodu. Nasilenie choroby w odczuciu ciężarnej nie odzwierciedla stopnia zaburzeń wątrobowych i ryzyka dla jej dziecka. Ważne więc, by okresowo powtarzać badania z krwi i ocenę stanu dziecka u ginekologa.